Soạn bài Cảnh khuya - Rằm tháng giêng - Hồ Chí Minh - Siêu ngắn

Câu hỏi:

Câu 1

Trả lời câu 1 (trang 142, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
- Hai bài “Cảnh khuya” và “Nguyên tiêu” (phiên âm) được làm theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt: Gồm 4 câu, mỗi câu 7 tiếng, gieo vần chân ở câu 1 - 2 - 4.
- Cảnh khuya: ngắt nhịp 3/4 (câu 1), 4/3 (câu 2 và 3), 2/5 (câu 4)
- Rằm tháng giêng: ngắt nhịp 4/3 toàn bài.

Câu 2

Trả lời câu 2 (trang 142, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Hai câu thơ đầu của bài “Cảnh khuya”:
- Câu 1 là tả âm thanh tiếng suối róc rách, văng vẳng, mơ hồ bên tai nhà thơ, khiến Người tưởng như có giọng hát ngọt ngào của ai đó vang vọng trong đêm trăng khuya tĩnh lặng.
⟹ Thi trung hữu nhạc.
- Câu 2 đem đến cho người thưởng thức vẻ đẹp của bức tranh nhiều tầng bậc, đường nét và hình khối hòa hợp, ấm áp.
⟹ Thi trung hữu họa.

Câu 3

Trả lời câu 3 (trang 142, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
- Hai câu cuối của bài Cảnh khuya biểu hiện sự say mê vẻ đẹp thiên nhiên của tác giả. Bác chưa ngủ không chỉ vì thiên nhiên mà còn vì tấm lòng lo cho dân, cho nước.
- Trong hai câu ấy có từ “chưa ngủ” được lặp lại, đó là nỗi băn khoăn về vận nước, đó là tấm lòng thiết tha vì dân vì nước.Nỗi lo việc nước hòa với tình yêu thiên nhiên tạo nên con người nghệ sĩ, chiến sĩ ở Bác.

Câu 4

Trả lời câu 4 (trang 142, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
- Không gian trong bài “Rằm tháng giêng” được miêu tả rộng lớn với bầu trời, mặt nước, dòng sông như nối liền, trải rộng được miêu tả khái quát từ gần tới xa, từ thấp lên cao.
- Câu thơ thứ hai lặp lại ba lần chữ “xuân”: xuân giang, xuân thủy, xuân thiên. Gợi ra vẻ đẹp của dòng sông tuổi trẻ, sức trẻ, khỏe của tháng giêng, tháng đầu tiên của một năm, nơi sắc xuân, mùa xuân đang ngập tràn cả đất trời.

Câu 5

Trả lời câu 5 (trang 142, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
* Bài Rằm tháng riêng có nhiều hình ảnh và từ ngữ tương đồng với hình ảnh và từ ngữ tương đồng với hình ảnh từ ngữ tương đồng với hình ảnh từ ngữ trong nhiều câu thơ Đường luật khác
- Hai chữ yên ba rất thường gặp trong thơ ca cổ điển Trung Quốc và Việt Nam
- Hai câu cuối âm điệu rất gần gũi với một số câu thơ Đường và thơ cổ điển ví dụ như hai câu cuối trong Phong kiều dạ bạc của Trương Kế đời Đường
Cô Tô thành ngoại Hàn San tự
Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền
Dịch thơ :
Thuyền ai đậu bến Cô Tô
Nửa đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn San
Hoặc câu cuối bài Ngư nhân của Khổng Lộ thiền sư thời Lí
Quá ngọ tinh lai tuyết mãn thuyền
Dịch thơ:
Quá trưa tỉnh dậy, tuyết che đầy thuyền

Câu 6 -> 7

Trả lời câu 6 (trang 142, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
* Tâm hồn và phong thái của Bác được biểu hiện qua hai bài thơ trên đó là phong thái ung dung lạc quan. Cụ thể:
- Những rung động tinh tế và dồi dào của tâm hồn nghệ sĩ trước cái đẹp của thiên nhiên đất nước đã sáng tạo nên bức tranh đẹp về cảnh trăng nơi núi rừng Tây Bắc
- Tâm trạng của tác giả trong bài Cảnh khuya: mặc dù lo việc nước đến tận canh khuya nhưng vẫn không quên cảm nhận vẻ đẹp kì thú của cảnh trăng rừng của tiếng suối trong
- Cảnh con thuyền của vị lãnh tụ và các đồng chí sau lúc bàn bạc cách mạng trở về phơi phới nhẹ nhàng chở đầy trăng( bài Rằm tháng riêng)
- Giọng thơ khỏe khoắn trẻ trung có suy tư trăn trở nhưng vẫn hào hứng đầy niềm tin tưởng
Trả lời câu 7 (trang 142, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
- Trong bài “Cảnh khuya”: ánh trăng được nhân hóa. Trăng lồng vào cây cổ thụ in bóng xuống mặt đất như muôn nghìn bông hoa. Dưới ánh trăng, cảnh vật hiện ra huyền ảo và thơ mộng.
- Trong bài “Rằm tháng giêng”: trăng sáng lồng lộng trên sông nước, trong bầu trời khiến không gian càng thêm bao la bát ngát và đầy ắp sắc xuân.

Bố cục

Bố cục:
* Cảnh khuya: gồm 2 phần
- Phần 1 (2 câu đầu): Bức tranh thiên nhiên cảnh khuya nơi chiến khu Việt Bắc.
- Phần 2 (2 câu cuối): Tâm trạng của Bác.
* Rằm tháng giêng: gồm 2 phần
- Phần 1 (2 câu đầu): Cảnh trăng rằm tháng giêng trên sông Việt Bắc.
- Phần 2 (2 câu cuối): Hình ảnh con người.

Nội dung